Professional aan het werk: paardenosteopaat Jeroen Duenk

Wat een buitenkans voor NML health om met begaafde dierenprofessional Jeroen Duenk in gesprek te komen. Hij bezocht begin oktober onze collega natuurgeneeskundige Dietske Dijkman in Weesp voor een halfjaarlijkse check van haar ruin Ijaba. Kleine moeite voor ons om naar ‘t Gein te rijden en de professional aan het werk te zien. Wat een prachtige interactie tussen paard en behandelaar! Ook mooi was dat Jeroen tussen de bedrijven door zijn persoonlijke verhaal met ons wilde delen.

Als Jeroen zijn auto parkeert op de oprit van de Dierenwerkplaats, de plek waar Dietske woont en werkt in haar natuurgeneeskundige praktijk, heeft hij er al een ander bezoek aan t Gein op zitten. Zo bundelt hij zijn klanten in een regio en maakt het de lange rit vanuit Aalten voor hem meer dan de moeite waard. Gulle lach, stevige hand. Koffie? Graag! Maar eerst naar Ijaba, hoe is met hem gegaan afgelopen periode, Dietske? En hij stapt over het hek de loopstal in bij Ijaba, die als vanzelfsprekend ruimte maakt. Jeroen is geen vreemde voor hem. Hij weet dat hij hem goed doet.

Wegenbouwer wordt paardenosteopaat

Als je Jeroen zo bezig ziet, is het bijna niet voor te stellen dat deze bevlogen paardenliefhebber in zijn vorige leven grondzetmachinist was in de wegenbouw. En achter dat vorige leven heeft hij nog maar drie jaar geleden, in 2016, definitief een punt gezet. Jeroen: “Ik zat de hele dag op de machine. Had het best naar mijn zin, maar mijn lichaam sputterde tegen. Ik kreeg last van mijn rug, bekken, darmen en ook een tennisarm. Het was ergens in 2011 dat dat ik in contact kwam met de methode Body Stress Release (BSR). Prachtig hoe een zo ogenschijnlijk eenvoudige techniek veel spanning in een lijf weet te bevrijden. Ik was inmiddels ook op het punt aangeland dat ik twijfels had over mijn zware werk. Ik was nog maar 35, moest ik dit nog volhouden tot mijn 65ste?”

Gegrepen door de BSR onderzocht Jeroen of die opleiding, toen nog alleen in Zuid-Afrika te volgen voor een termijn van zeven maanden, een haalbare kaart voor hem kon zijn. Helaas kwam hij tot de conclusie dat, met een gezin met twee jonge kinderen en hoge kosten, dat niet het geval was. Maar zijn interesse voor het menselijk lichaam, of dat van een paard, was gewekt. Paarden waren er altijd al in zijn leven. Zijn echtgenote gaf hem de tip. In een artikel van het Nederlands Hippisch Instituut (NHI) had ze gelezen over sportmassage voor paarden. ‘Is dat niet wat voor jou?’, vroeg ze Jeroen. 

Een schot in de roos. Jeroen: “Tijdens de opleiding tot paardensportmasseur merkte ik dat ik ‘meer’ voelde. Hier wilde ik iets mee. Ik wilde mijn technieken uitbreiden. Maar waar? En hoe? Alsof het toen zo moest zijn, kwam op dat moment de Hippo Sofia Academie onder mijn aandacht. Dat is een opleidingsinstituut voor functionele gezondheidszorg ter bevordering van het paardenwelzijn. Daar ben ik begonnen met een opleiding voor osteopathie voor paarden.”

Het was een sprong in het diepe. En intensief naast een 50-urige werkweek. Jeroen spaarde alle overuren op om elke maand twee dagen naar school te gaan. Osteopathie was hem op het lijf geschreven. Hij bleek goed. Heel goed zelfs. Paarden reageerden heel goed op zijn aanraking en therapeutische interventie. Met ook nog de dryneedling opleiding in zijn zak voelde hij dat de tijd rijp was voor een eigen praktijk. Eerst nog in combinatie met het werk in de wegenbouw, gedurende 3 jaar. Totdat in 2015 zijn baas tegen hem zei: ‘Jeroen, je neemt momenteel meer vrije dagen op, dan dat je eigenlijk hebt. Met andere woorden, je bent te druk met je hobby, volg je hart. Ga ervoor en begin voor jezelf. En als het niet lukt, dan mag je altijd terugkomen.’ Deze kans liet de kersverse osteopaat zich niet ontnemen… Wat bleek het een goede stap. Voor zowel Jeroen als de paarden die hij behandelt. “Tijdens het behandelen van paarden krijg ik een intensief contact met het paard en daardoor kan ik veel dieper doordringen om blokkades op te heffen. Door deze ‘zachte technieken’ veelal craniosacraal, te combineren met massage en osteopatische technieken, zijn de resultaten fascinerend. Het was de eigenaresse van de Hippo Sofia, Anja Marcinski, die mij nog meer heeft leren voelen. Zij is nog steeds mijn leermeester en inspiratiebron. Zij leerde mij om diep in de weefsels te laten invoelen. Daar kan ik emoties voelen en de intenties ervan. Maar nog meer om er ook naar te luisteren en dus proberen te verlichten. Het heeft erin geresulteerd dat tijdens een behandeling paarden met mij samenwerken. Een interactieve samenwerking.”

Periodieke controle voor Ijaba

Ijaba werd zes jaar geleden geboren uit moeder Zassara bij Dietske op het terrein. Hoe vaak komt het voor dat je een veulen hebt, die je ook verder zal behouden? Dietske: “Ik wilde en wil het met Ijaba vanaf de eerste dag allemaal goed doen. Twee jaar geleden heb ik hem beleerd. Voor de eerste keer berijden heb ik Ijaba al laten beoordelen door Jeroen. Ik wilde zeker weten of hij goed was. Zeker ook omdat hij na zijn castratie op 3-jarige leeftijd ongelukkig is opgestaan. Hij was onder narcose geweest, en bij het opstaan viel hij. Hij leek er geen klachten aan te hebben overgehouden, maar dat wilde ik wel zeker weten voordat ik zijn training verder ging uitbouwen. Ik ben overtuigd dat een regelmatige check door een osteopaat bijdraagt tot het welzijn van een paard. Ze staan toch altijd bloot aan grote krachten die op hun lichaam inwerken. Door een periodieke behandeling voorkom je eerder dat de klacht zich vastzet of uitbreidt. 

Jeroen: Als basis grijp ik vaak naar de producten van Phytonics. Eric Laarakker is hierin ook een enorme inspiratiebron. Daarom staat er altijd standaard op mijn plank de Live comp, Kidney comp, Magnesium, Immuboost en de Strezz. Zij sluiten naadloos aan op mijn holistische benadering van klachten.

Ijaba laat zich opvallend gemakkelijk benaderen door Jeroen. “Ik ga altijd eerst op zoek naar de ademhaling. Vervolgens voel ik hoe de darmen bewegen, dus dikke darm en blindedarm, maar ook hoe de lever beweegt vanuit de ademhaling. Dat is altijd een bijzonder moment. Soms voel ik letterlijk de angst dat zich in de nieren heeft opgehoopt. Of de boosheid op de lever Als het me lukt om de darmen zich te laten ontwinden zie je soms dat een paard zich ook emotioneel ontlaadt. Bij Ijaba zie je dat aan het schoppen van het achterbeen, Nee, ik ben niet bang dat ik geraakt word. Ik weet wat ik doe. Op zo’n moment kan het paard even zijn verhaal kwijt. Alleen dát lucht al op en wordt de ademhaling al meer ontspannen.”

Vervolgens gaat de osteopaat de hele ruggengraat langs. Een mobilisatie van de facetgewrichten en spinae. Jeroen: “Dit hoort ook tot de standaardbehandeling. Je kunt er gif op innemen dat er een voorkeurspositie is, net zoals een mens met links of met rechts schrijft. Als men de niet- voorkeurspositie te veel belast ontstaan er vaak problemen, met compensaties als gevolg. De voorkeurspositie is bijna bij alle paarden al meteen te zien aan de voorhoeven. Dan kan ik al bijna het gehele paard uitlezen waar de problemen zich gaan voordoen.” Het is verbazingwekkend hoe gemakkelijk Ijaba de handgrepen allemaal toelaat. Alsof hij begrijpt dat hij zich daarna beter zal voelen. “Ik laat het paard denken. Ik geef hem de tijd zodat hij mee kan gaan in de ontspanning. Als de ontspanning er is, kies ik er soms voor om als aanvulling ook nog dryneedling toe te passen. Je kunt dan net even dieper komen. Omdat de spieren al ontspannen zijn, is dit dan niet meer pijnlijk voor het dier.” En ook dit is duidelijk zichtbaar. Ijaba geeft geen krimp terwijl die naald toch best diep in zijn hals verdwijnt.

Dietske vertelt dat ze dit weekend voor het eerst met Ijaba door de bossen heeft gegaloppeerd. Dat ging goed. Omdat hij allergisch is voor pollen, had Dietske Ijaba een neusnetje omgedaan. Jeroen: “Met galopperen creëer je vanuit de beweging al ruimte in de buik- en borstorganen. Puur al door de koppeling van de galopsprong. Landt het dier op de voorbenen, dan klotsten al die buikorganen naar voren. Springt hij weer op, dan klotsen vervolgens al die organen weer naar achteren. Dat geeft zo ongelofelijk veel beweging in de glijvlakken van de darmen, maar ook in de glijvlakken tussen de organen (nieren, lever, milt) onderling. Door deze beweging creëer je niet alleen lengte van het lichaam, maar ook ruimte ín het lichaam. Dus ook in de borstholte, dus luchtwegen. Dat wil niet zeggen dat je daarmee de allergie oplost, maar je schoont tenminste wel de diepere en bovenste luchtwegen even lekker op.”

Voorbij de loodlijn

Helaas ligt bij veel dressuur rijden nog altijd de focus op de loodlijn. Door deze onnatuurlijke houding van het hoofd blokkeer je je paard als het ware al lichtelijk in de kaken. Een paard dat geblokkeerd raakt in de kaken, blokkeert dan al langzaam in zijn gehele lichaam met alle gevolgen voor de spanning in de spieren en fascia. Dit besef sijpelt langzaam door binnen de dressuur. Maar dat kan nog echt veel beter. 

Jeroen licht verder toe: “Rondom het kaakgewricht beginnen of eindigen bijzonder veel verbindingen van bindweefsel/fascies. Als men aan één zijde van een verbinding een verminderde beweging veroorzaakt, dan is het logisch dat dat effect gaat hebben over de gehele lijn van deze betreffende verbindingslijn. Dus als het paard wordt gedwongen om de kaken als het ware vast te zetten door een bepaalde houding, dan gaat deze zelfde verminderde beweging zijn weg volgen door het gehele lichaam. En dat kan zich totaal aan de andere kant van het lichaam gaan uiten tot aan het spronggewricht aan toe. Andersom werkt het ook zo. Geef je juist ruimte in bijvoorbeeld de kaken door het neusje net iets voor de loodlijn te laten zijn, dan creëer je juist ruimte. En dat kan zich uiten in meer schoudervrijheid, een diepere ademhaling en ook een meer beweeglijk, dus een actiever achterbeen.”

“Daarmee wil ik niet per se zeggen dat het altijd aan de ruiter ligt als een paard zijn neus niet voor de loodlijn kan brengen. Misschien heeft hij wel een blokkade ergens in het lichaam. Want laat ik vooropstellen dat niemand, maar dan ook niemand, zijn paard bewust pijn wil doen of bewust wil belemmeren in zijn bewegingsvrijheid. Alleen soms weten we niet altijd exact hoe een lichaam in elkaar zit en hoe het werkt en zijn we beperkt in onze kennis. Maar voorop staat – of je nou recreatief, in de dressuur of in de springsport actief bent – iedereen houdt evenveel van zijn paard en gunt hem het allerbeste!”

Even bijkomen

Ijaba was vanaf zijn geboorte bekend met een natuurlijke scheefheid. Dat zag je terug in de hoeven. De behandelingen van Jeroen hebben ervoor gezorgd dat hij rechter is gaan staan. Ook de hoeven slijten niet meer scheef af. De behandeling is indrukwekkend om te zien. Het lijkt inderdaad of paard en behandelaar samenwerken om de blokkade te verlichten. Het gaat er niet steeds lichtzinnig aan toe. Maar geen een keer laat Ijaba weten dat hij er genoeg van heeft. Na een uur is het voldoende, de oogjes worden zachter, de lever is druk aan het werk om de afvalstoffen te verwerken, en dat kost energie…en dat zie je! Ijaba lijkt ook moe. Jeroen tegen Dietske: ‘Geef hem de komende dagen maar even extra rust. Hij moet er even van bijkomen. We zijn op de goede weg. Ik voel steeds minder blokkades en zie een paard dat letterlijk lekker in zijn vel zit.”

Deze blog verscheen eerder op NMLHealth.